هوبره آسیایی (نام علمی: Chlamydotis macqueenii) پرندهٔ بزرگی از راستهٔ میشمرغسانان است. زیستگاه این پرنده از شبهجزیره سینا گرفته تا قزاقستان و مغولستان ادامه دارد. هوبره پرندهای نیمهمهاجر است. پرندههایی که در مناطق سردسیر شمالیتر زندگی میکنند در فصل زمستان به نقاط گرم شبهجزیره عربستان و جنوب ایران و جنوب عراق و بلوچستان و جنوب غرب هند میآیند در قرن نوزدهم پرندههای راهگمکرده بهطور اتفاقی در اروپا حتی در بریتانیا هم دیده میشدند. هوبره آسیایی و هوبره آفریقایی در گذشته یک گونه فرض میشدند اما اکنون دو گونه مستقل محسوب میشوند.
این پرنده زمانی در مناطق کویری و استپی جنوب آسیا بسیار فراوان بود اما شکار بیرویه با استفاده از بازهای شکاری، به ویژه بالابان و شاهین معمولی، تفنگ و تلهگذاری این پرنده را تا آستانهٔ انقراض کامل پیش برد؛ تا اینکه در دهه ۱۹۷۰ تلاشهای حفاظتی و ممنوعیت شکار در برخی نقاط توانست آن را از انقراض نجات دهد.
هوبره آسیایی در زیستگاههای بیابانی و مناطق خشک شنی زادوولد میکند. یک مطالعه در عربستان سعودی نشان داده که اینگونه بسیار وابسته به پوشش گیاهی خوب به ویژه تعداد زیاد بوتههای گیاه کبر است. یک مطالعه در نقاط استپی ایران هم نشان داده که محل آشیانهسازی در جایی انتخاب میشود که تراکم جمعیتی حشرات زیاد باشد.
از خانوادهٔ هوبره دو گونهٔی دیگر نیز در ایران زیست میکنند؛ زنگولهبال و میشمرغ. میشمرغ بزرگترین پرنده خشکیزی ایران است.
ویژگیهای ظاهری
طول بدنش از نوک منقار تا انتهای دم، حداکثر به ۶۵ سانتیمتر و فاصله دو سر بال آن تا ۱۴۰ سانتیمتر میرسد. نر و ماده هوبره شبیه هم هستند، ولی نرها حدود ۱۰ درصد از مادهها بزرگتر میباشند. هوبره نر دارای دمی نسبتاً بلند و بالهایی باریک در هنگام پرواز است. دو رشته پرهای زینتی سیاه و سفید در حاشیه گردن دارند که سیاهی آنها در پشت گردن به خوبی مشخص است. در هنگام پرواز آنها را با بدن عمدتاً سفید و نوک بالها سیاه میتوان تشخیص داد.
این پرنده از میشمرغ کوچکتر و از زنگولهبال بزرگتر است. از لحاظ ظاهری به بوقلمون ماده شباهت دارد، گردن و دم خرمایی رنگش دراز است.
هنگام پرواز پشت و پوشپرهای بال، به رنگ خاکی یکدست بهنظر میآید. شاهپرهای سیاه بال دارای یک قسمت سفید رنگ در قاعده شاهپرهای نخستین میباشد ولی مقدار آن از سفیدی بالهای زنگولهبال و میشمرغ بسیار کمتر است. آهسته بال میزند و بالهایش دراز است.
در پرندههای نر دو رشته پرهای زینتی سیاه و سفید در حاشیه گردن دارند که سیاهی آنها در پشت گردن به خوبی مشخص است. زمینه پر و بالشان خاکی رنگ است که در زیر بالها کم و بیش سفید میشود. سر و تاجی با رگههای سیاه و سفید بر زمینهای خاکی رنگ دارند و بالای دمشان خاکستری با رگههای عرضی تیرهتر است. نرهای نابالغ شبیه ماده به نظر میرسند، اما پرهای زینتی حاشیه گردن، اما در مادهها کمتر است.