کل و بزکوهی:

کَل و بُز( نام علمی Capra aegagrus) گونه‌ای از بز کوهی است. نرها که کَل نامیده می‌شوند شاخ‌های بلند و شمشیر مانندی دارند. گستره زیستی این پستاندار از اروپا و آسیای صغیر تا آسیای میانه و خاورمیانه را شامل می‌شود. این جانور جد بز اهلی است و در نتیجه بز اهلی هم از نظر علمی زیرگونه های از کل و بز محسوب می‌شود. بز کوهی از پستانداران ایران است که جثه‌‌ی آن بزرگ‌تر از بز اهلی است، دوره بارداری ۱۷۰ روز است. بیشتر ماده‌ها فقط یک بزغاله، برخی دو و به ندرت سه بزغاله می‌زایند،  طول عمر این پستانداران علفخوار نیز ۱۲ تا ۲۲ سال است. جثه کل و بز بزرگ‌تر از بز اهلی است. طول سر و تنه آن ۱۲۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر، دم ۱۲ تا ۱۷ سانتی‌متر و ارتفاعش ۶۵ تا۹۰ سانتی‌متر است و ۳۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم وزن دارد. این حیوانات در‌ موقع احساس خطر صدای سرفه مانندی شبیه «پیرک» می‌دهند ولی صدای اصلی کل و بزشبیه بع‌بع بز است. پلنگ و گرگ مهم‌ترین دشمنان طبیعی کل و بز بالغ هستند، در مناطق كوهستانی زندگی كرده و از صخره‌های صعب‌العبور به خوبی بالا می‌روند. بزهای کوهی وابستگی شدیدی به مناطق صخره‌ای صعب‌العبور دارند. هیچ حیوانی قادر به تعقیب و گرفتن آن‌ها در مناطق صخره‌ای نیست. در ایران به تازگی یوزپلنگ نیز با توجه به کاهش شدید جمعیت آهو و از بین رفتن زیستگاه‌های دشتی به شکار بز و زندگی در مناطق کوهستانی روی آورده‌است. از اوایل دهه ۱۳۶۰ دسته‌های بزرگی از این جانور در اکثر مناطق کوهستانی ایران مشاهده می‌شد ولی به علت شکار با استفاده از سلاح‌های ساچمه‌زنی و جنگی، تله‌گذاری در اطراف چشمه‌ها و گرفتن آنها توسط سگ، در سال‌های اخیر جمعیت آن در اکثر زیستگاه‌های کشور به شدت روبه کاهش گذاشته و در بسیاری از مناطق مانند جنوب فارس، بوشهر و غرب کشور که در هر منطقه هزاران رأس کل و بز مشاهده می‌شد نسل آن منقرض شده یا در شرف انقراض قرار گرفته است.