گراز یا خوک وحشی اوراسیا یا خوک وحشی، نوعی خوک است که نیای اکثر خوکهای اهلی بهشمار میرود. این جانور، بومی بیشتر مناطق شمالی و مرکزی اروپا، و نواحی مدیترانهای (ازجمله کوههای اطلس در شمال آفریقا) و بیشتر مناطق آسیا است. نسل این جانور در شمال آفریقا و برخی نقاط اروپا منقرض شده است. گراز توسط انسان به نقاط دیگر دنیا ازجمله بخشهایی از ایالات متحده و آرژانتین و نیز استرالیا وارد شده است. گراز دارای ناخنهای درازی است و درصورت مواجهه با خطر ناخن میکشد.
بدن گراز بسیار متراکم است، سرش بزرگ و پاهایش نسبتاً کوتاه است. خز او از موهای زبر و ضخیم و بلندی است که در پشت سر و گردن تا شانه و تا وسط بدن بلندتر است. رنگ آن از خاکستری تیره تا سیاه و قهوهای متغیر است. اما در نواحی مختلف تنوع رنگی زیادی مشاهده میشود بهطوری که گرازهای مایل به سفید در آسیای میانه دیده شدهاند. گرازها در بچگی روشنتر همراه با خطوط قهوهای هستند اما با بالا رفتن سن این خطها کمرنگتر شده و در بزرگسالی خاکستری یا قهوهای تیره میشوند.
گرازهای نر بزرگسال از ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر طول دارند و ارتفاعشان از شانه تا زمین به ۹۰ سانتیمتر میرسد. میانگین وزنشان بین ۷۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم میباشد. با وجود این، تفاوت وزن در میان گرازها زیاد است گزارشهایی از شکار گراز به وزن ۱۵۰ کیلوگرم و حتی گزارشی از یک نمونه فرانسوی در سال ۱۹۹۹ به وزن ۲۳۰ کیلوگرم نیز شده است. گرازهای کوههای کارپات به وزن ۲۰۰ کیلوگرم ثبت شدهاند و این درحالی است که گرازهای روسی و رومانیایی میتوانند به وزن ۳۰۰ کیلوگرم نیز برسند.
دندانهای آنها میتواند برای دفاع و جنگیدن و حفر زمین به کار آید. عاجهای یک نر بزرگسال حدوداً ۲۰ سانتیمتر میشود که بهندرت بیش از ۱۰ سانتیمتر آن بیرون از دهان میآید. اما در مواردی استثنایی طول عاج به ۳۰ سانتیمتر نیز رسیده است که در بیرون از دهان به شکل خمیده و به طرف بالا آمده است. در جنس ماده دندانها کوتاهتر است و بهطور استثنایی در مادههای مسنتر بهصورت خم شده درآمدهاند.
حساسیت بویایی گراز ۲۰۰۰ برابر انسان است.
گرازها تقریباً هر چیزی که قابل خوردن باشد را میخورند و از نظر تنوع غذایی با انسان رقابت میکنند. آنها غذاهای گیاهی مانند ریشه، ساقه، برگ و دانههای مختلف و غلات، حبوبات، میوهجات، غذاهای جانوری چون انواع بیمهرگان، حشرات و لارو آنها، کرم خاکی، حلزون، و مهرهدارانی چون ماهی، جوندگان، قورباغهها و مارمولکها و لاشه جانوران بزرگ را نیز میخورند.
یک گراز ۵۰ کیلویی به حدود چهار هزار تا چهار هزار و پانصد کیلوکالری انرژی در روز نیاز دارد و بیشتر منابع غذایی خود را با کندن زمین پیدا میکند. آنها در این جستجوها قسمتهای زیرخاکی گیاهان و جانوران نقبزن را پیدا میکنند. سرخسها، علف فر و ریشه و پیاز علفها از غذاهای گیاهی مورد علاقه گرازها در اروپای غربی هستند اما مهمترین منبع غذایی آنها در تقریباً تمام نقاط میوه درختان بلوط و راش است که کربوهیدرات کافی برای بافت چربی آنها را فراهم میکند. آنها در هنگام کمبود غذا به کشتزارها سر میزنند و پوست درختان و قارچها را هم میخورند.
گرازها گاهی جانوران کوچک مثل بچه گوزن را هم شکار میکنند و از جوجه و تخم پرندگان هم تغذیه میکنند. گرازهای رود ولگا و رودخانهها و دریاچههای قزاقستان بهطور مرتب به صید ماهیهایی چون کپور و کُلمه میپردازند. شکار جوجههای حواصیل و قرهقاز، صدفهای دوکپهای و موشها و موسکراتهای به دامافتاده نیز در دلتای ولگا دیده شده است. دستکم یک گزارش از شکار ماکاک رادیاتا توسط گراز در جنوب هند نیز در دست است.
گرازهای نر معمولاً در گروههای ۲۰ عددی زندگی میکنند اما گروههایی بالای ۵۰ گراز نیز دیده شده است. مادهها نیز معمولاً در گروههای ۳ الی ۴ عددی همراه با فرزندانشان هستند. نرها در این گروهها نیستند و فقط ۲ یا ۳ بار در سال و مواقع جفتگیری پیدایشان میشود.
گرازهای نر چون بدنشان بافت چربی ندارد که گرمشان کند، زمین را با عاجهایشان میکنند و در آن میخوابند. اما بچهها چون توانایی کندن زمین را ندارند، در کنار هم جمع میشوند. درصورتی که به آنها حمله شود یا احساس خطر کنند میتوانند به خوبی از خود دفاع کنند. نرها با حرکت سر خود از پایین به سمت بالا و با استفاده از دندانهای تیز خود زخمهای بدی به دشمن وارد میکنند و مادهها که دندانهای بزرگ ندارند با دهان بزرگ خود گاز میگیرند. البته این حملهها معمولاً برای انسان کشنده نیست اما میتواند انسان را بسیار زخمی کند. گرازها لانه خود را در کنار آب میسازند و در طول روز در لانه میمانند اما هنگام بارندگی و وقوع سیلاب گرازها لانه را ترک میکنند.